Kapittelhof – Mustafa Kör

Kapittelhof

 

Hier leefden wij, gestrande engelen
bijeen geregen eeuwen in krans
keurig geparkeerd in hal en gang

 

Op maat geserveerde zorg en brood
en liefde, alles kwam hier vlotjes
op gewoontegetrouwe wieltjes

 

Als eb en vloed kusten de dagen ons
vluchtig en wiegden onze geesten zoet
Geduldig en geheugenloos als de zee
wachtten wij op wegwijzende vrienden
handgeschreven brieven, heuglijk nieuws
en groeten van afgestane thuisfronten

 

Een mens leert gaandeweg maar leven
al vallen sommige vogels niet te kooien
ach, ik denk dat we jullie gewoon missen
ons huis, buren op de borrel, kerstdagen
gebakken brood, de mezen, de postbode

 

Alle jaren raken we kwijt, ontvielen ze
ons als haren van lankmoedige kruinen

 

Tot ook wij onze laatste bladeren lieten

 

Zie, onze open handen
die vroegen noch hoopten op dit
gebed zonder een amen achter

 

Onverhoopt kregen we meer
dan we konden behappen
het ontnam Het Pand de adem

 

Ik wilde alleen nog een woord van lof
voor de verzorgers in dit schonen hof

 

Het deert niet kinderen, leve jullie
helderste licht bij mijn laatste zucht

 

 

Mustafa Kör

Coda (voor A.B.) – Astrid Haerens

Mevrouw A.B. werd geboren op  4 januari 1927 en overleed in Ieper op 10 april ten gevolge van een beroerte. Ze was huisvrouw en hield enorm van dansen. Aangezien de uitvaartplechtigheid in zeer intieme kring moet verlopen vanwege de richtlijnen rond COVID-19, is dit een bijdrage op vraag van haar kleinkinderen, hun afscheid vanop afstand.

 

Coda  

voor A.B.

 

je zit in de keuken en kijkt naar
de gewoonheid van de dingen:
de klok, de stoel, het tafelblad
waarop handen rusten, ruw van gewassen levens
van uien snijden, vloeren boenen
het schaven aan de stemmen in dit huis
dat je al jaren als een mantel omgeeft

 

op de radio klinkt een lied, je humt
terwijl je benen traag van links naar rechts
zie je voor je hoe de zanger opkomt, rond zijn as
draait en draait, vergeet je de wortels
het wapperend wit, sta je op in het licht
en danst

 

buiten roeren de knotwilgen in de wind
het dorp blijft liggen in haar stenen huid

 

maar wij, in het duister vlakbij, kijken toe
hoe je je passen zet
dartel buigt, tot slot je ogen sluit

 

een laatste applaus geven we
met honderd zachte handen

 

 

 

Astrid Haerens

 

Voor Jacques De Decker – Carline Lamarche (vert. Katelijne De Vuyst)

Voor Jacques De Decker, heengegaan op paaszondag, 12 april 2020

Lieve vriend, je vindt het toch niet erg,
maar alweer staan we op je pad
wij die je hebt aangemoedigd of geprezen
naargelang we in leven waren of overleden.

Lieve vriend, je dacht altijd eerst aan ons
die onze eigen pen hanteren

voor je aan jezelf begon te denken
die onvermoeibaar je lof uitstrooide.

Lieve vriend, ons binnenste gemaakt van woorden

– woorden waaraan het ons vandaag ontbreekt –

stuurt je zijn onbeholpen hartenkreet
vol gemeend verdriet en verbondenheid.

Lieve vriend, op deze ijskoude lentedag,
helder en vlijmscherp als een spiegel
zien we je weggaan van je geliefden
een en al discretie zoals vereist in
dit seizoen dat ons opsluit en onze woorden
steelt zoals de bries het stuifmeel op laat waaien
nietig stof, gouden as
die de uiterwaarden bevrucht.

Lieve vriend, je zaaide jezelf kwistig rond
gul niet alleen met jezelf
maar met je liefde voor schoonheid
met je verlangen haar uit te strooien.
Vredige vriend, in weerwil van jezelf
heb je voor ons je weg gebaand.

Wie je stappen volgt
zal viever zijn, benieuwder en kordater.
Wie in je voetspoor treedt
zal zeggen aan je vrouw je dochter die je hand
vasthielden op het moment van je bruuske vertrek
dat ons hart voor jouw hart klopt.

Caroline Lamarche , lees hier het origineel.
Vertaling: Katelijne De Vuyst

 

Appelbomen (voor W.K.) – Maud Vanhauwaert

Mijnheer W.K. werd geboren op 13.07.1929 en overleed in het ziekenhuis in Ieper op 31.03.2020 aan de ziekte COVID-19.

 

APPELBOMEN

 

voor W.K.

 

Hier zitten we dan, de stoelen

netjes op de juiste afstand

zeker anderhalve meter van elkaar

 

ik denk aan de appelbomen

in je boomgaard waar jij de laatste

jaren van je leven doende was

 

je maakte zakjes van vijf kilo

zette ze aan de kant van de weg

een doender, dat was je

 

een leven lang, een boer met, natuurlijk,

de voeten op de grond, en een hoofd

waarin op je negentigste misschien

 

nog jongensdromen woelden

maar dat je het geluk hebt aangeraakt

is zeker, meer nog: het bleef zich maar

 

verdubbelen, tot je dacht: ik bouw

een feestzaaltje zodat, als mijn hele familie

eens wil samenkomen

 

er toch zeker een feestzaaltje is!

 

We zitten niet daar nu, maar hier

in een lege zaal die vol is van verdriet

en ik denk: wij zijn de appelbomen

 

ruim geplant, met moeite reiken

onze takken tot elkaar, maar ondergronds

zijn onze wortels verbonden, wij zijn geaard

 

wees gerust, opa,

samen vormen wij een gaard

 

 

Maud Vanhauwaert

Finale (voor A.H.) – Sarah Michaux

Mijnheer A.H. werd geboren op 4 april 1953 en overleed in WZC Spelthof te Binkom op 7 april 2020 aan de ziekte COVID-19. Het betreft een eenzame uitvaart. Een verpleegkundige van WZC Spelthof heeft, ondanks haar onmogelijke agenda, de tijd genomen om me te woord te staan, waarvoor uitdrukkelijke dank. A.H. was gek van voetbal en groot supporter van RSC Anderlecht.

 

FINALE

 

voor A.H.

 

Het was Witte Donderdag toen ik je naam en foto kreeg.

Je glimlach deed me denken aan jongetjes

die met korte broekjes en een bal plezier schopten

op een geel gemaaid veld in een zomer van de jaren vijftig.

 

Toen wist ik nog niet hoeveel je van voetbal hield,

hoe je versierd met paarswit doorheen de dagen dribbelde.

Dat stelt me gerust. De langeafstandssupporter is immers

nooit eenzaam. Altijd juicht ergens iemand met hem mee.

 

Altijd was er de stem van de commentator die bezield

jouw kamer omtoverde tot een tribune vol gezelligheid.

Kameraden zwaaiden vlaggen, zongen liederen, klapten

mee in jouw maat. Na afloop smaakte het eten zo lekker.

 

Maar onze dagen kleurden treurig paars. Jouw geluk

werd schaars. De commentator zweeg, kameraden verdwenen

uit het zicht, eten was niet lekker meer. Je moest verplicht

in je kamer blijven waar niets meer was om naar uit te kijken.

 

Ons verlies was onvermijdelijk toen je buiten adem

van het veld werd gestuurd door de scheidsrechter.

 

Toch, vandaag ga je weer de grasmat op.

We hebben haar perfect gemaaid voor jouw finale.

 

Daar ga je!

 

                       midden

         linksachter, linksvoor

                                     midden, rechtsachter

                over de witte lijn

        nog verder

                    tot voorbij…

 

Geen scheidsrechter die dit spel nog stopt.

 

Sarah Michaux

 

 

Tot ziens – Laurence Vielle (vert. Bart Vonck)

 

Tot ziens

ik zou je willen bedanken

dank dat je op deze aarde hebt vertoefd

ik zou je willen zeggen

dat de liefde sterker is dan de dood

vandaag

versieren onze liefdevolle gedachten je heengaan met bloemen

ze komen van degenen die niet aanwezig kunnen zijn

we groeten je leven, je levensweg

we betreuren dat we

in je laatste momenten niet bij je konden zijn

we voelen in ons dat je aanwezig bent

in ons, we horen je stem

we zien je blik

de vogels zingen luider de laatste tijd

en het is voor jou

de lucht is lichter de laatste tijd

en het is voor jou

de wereld is opgeschort

en onze harten die bij de herinnering aan jou gaan schitteren

zijn de sterren aan een nieuwe hemel

en zoals het blad zich losmaakt van de boom

begint je lichaam

aan een nieuwe reis

de lente geeft het antwoord:

“na het leven komt de dood

na de dood komt het leven”

we dragen jou in ons als een streling

je menselijk gewicht zal aan de aarde ontbreken

ik druk je tegen mijn hart

tot ziens    vaar wel

ik zou je willen bedanken

dank dat je op deze aarde hebt vertoefd

 

Laurence Vielle

Nederlandse vertaling: Bart Vonck (2020)


Hasta la vista

quisiera darte las gracias

gracias por haber pasado por este mundo

quisiera decirte

que el amor es más fuerte que la muerte

hoy

nuestros pensamientos de amor florean tu partida

son los de quienes no pueden estar ahí

rendimos homenaje a tu vida, a tu camino,

lamentamos no haber podido

acompañarte en tus últimos momentos

sentimos en nosotros tu presencia

en nosotros, oímos tu voz

vemos tu mirada

los pájaros cantan con más ganas últimamente

y es por ti

el aire es más liviano últimamente

y es por ti

el mundo está en suspenso

y nuestros corazones que titilan con tu recuerdo

son los luceros de un cielo nuevo

y tu cuerpo

como la hoja que se desprende del árbol

inicia un viaje invisible

la primavera le responde:

«después de la vida está la muerte

después de la muerte está la vida»

te llevamos muy dentro como una caricia

la tierra añorará tu peso humano

te estrecho contra mi corazón

hasta la vista     adiós

quisiera darte las gracias

gracias por haber pasado por este mundo

Laurence Vielle

Traducido por Regina López Muñoz

Elveda

sana teşekkür etmek isterim

bu dünyadan gelip geçtiğin için teşekkür ederim

söylemek isterim ki

aşk ölümden daha güçlü

bugün

gidişin sevgi dolu duygularımızla yeşeriyor

burada olamayanlardan geliyor

hayatını selamlıyoruz, yolculuğunu

son zamanlarında

yanında olamadığımız için üzgünüz

içimizde varlığını hissediyoruz

içimizde, sesini duyuyoruz

bakışını gözlüyoruz

kuşların sesi daha yoğun ötüyor bu aralar

senin için

hava çok daha hafif bu zamanlar

senin için

dünya askıya alındı

ve gönüllerimiz seni anarak parlıyor

yeni bir gök yüzünün yıldızları onlar

ve bedenin

ağaçtan ayrılan yaprak gibi

görünmeyen bir yolculuğa çıkıyor

ilk bahar sesleniyor:

“hayattan sonra ölüm var

ölümden sonra ise hayat”

seni içimizde okşar gibi taşıyoruz

insan ağırlığın bu dünyada eksik olacak

seni sımsıkı gönlümün koynuna alıyorum

elveda Allah’a emanet

sana teşekkür etmek isterim

bu dünyadan gelip geçtiğin için teşekkür ederim

 

Laurence Vielle

traduction  : Canan Marasligil


 

Goodbye

I’d like to say thank you

thank you for being on this earth

I’d like to tell you

that love is stronger than death

today

our thoughts of love adorn your departure

spring from those who cannot be there

we pay tribute to your life, your path

we regret that we couldn’t

accompany your last moments

we feel your presence within

and, within us, hear your voice

we see your gaze

the birds sing louder now

and it’s for you

the air is lighter now

and it’s for you

the world is suspended

and our hearts, twinkling at your memory,

are stars in a new sky

and your body

like the leaf that falls from the tree

begins an invisible journey

springtime tells this leaf:

“after life, there is death

after death, there is life”

we carry you with us like a caress

the earth will miss your human weight

I hold you close

goodbye    farewell

I’d like to say thank you

thank you for being on this earth

Laurence Vielle

Translation: Alex Niemi

 


 

Paardenkracht (voor L.L.) – Lotte Dodion

Mijnheer L.L werd geboren op 24 juni 1932 te Brustem en overleed op dinsdagnacht 7 april 2020 te Geetbets. 

Hij was een hulpvaardige, warmhartige man die na zijn werk als ijzervlechter (wegenwerker) elke dag op het veld ging helpen. L. hield enorm van paarden.  Op zaterdag nam hij zijn vrouw uit dansen, ze konden prachtig walsen.

 

 

Paardenkracht

Voor L.L

 

 

dit verdriet waar we mee zijn opgezadeld

een wild paard de donkere manen hangend in de hals

dat we het niet kunnen temmen jij zal dat begrijpen

dieren laten zich niet – zo ook verdriet niet.

 

onze borstkas vol briesende adem

ons hele hart om in te razen alle ruimte die het vraagt

voor het kan maar het zal

vertragen.

 

behoedzaam

zullen we afstijgen,

het aan de hand leiden, huiswaarts

 

door de velden van al je kameraden

omzoomd met balen stro, gekapte bieten

boeren in het bloed zoals jij klopte:

thuiskomen, wisselen van kleren,  ijzer ruilen voor aarde.

 

over al je wegen huiswaarts, veldbaantjes

en autostraden, tweebaansvakken heen- en terug

in de tijd naar de kermis nu kijk jij

 

komt weer aan op de fiets en ’t is prijs

jouw fonkelblik in dat spiegelpaleis

mama voor altijd de jouwe

 

ja ze wandelt met ons mee

door erehagen van appelbomen

bloesems strooiend over onze gebogen hoofden

 

tot we thuiskomen, mossel-friet op tafel,

schenken het paard een drinkbak Cristal

de lichtjes in de living aan, een dancing op zaterdag

 

zullen we om beurt met je dansen, papa,

het paard op stal, wij in een trage wals,

onze armen verstrengeld als vlechtwerk.

 

 

Lotte Dodion

 

 

 

 

 

Hackensack – Frank Pollet

Hackensack

In memoriam Adam Schlesinger (1967 – 2020)

 

In mijn vierkant huis van stevig staal

draai ik rondjes om mijn eigen

schoenenkast. Ik verdwaal

in al mijn sokken, tel mijn handen dagelijks.

In mijn bioskop speelt elke nacht

een donkere film. Ik meet en vrees te weten,

 

lees dat

 

ook hij is gebeurd, naar

de bodem en alleen,

hoewel hij vaak zijn huis van sterke steen verliet,

hij adem voor veel werelden bezat –

in zijn blik zat het einde der tijden,

op reis naar de bodem, nooit meer terug

 

naar Hackensack.

 

Frank Pollet

 

Lung Island – Frank Pollet

Lung Island

Voor de negen
en voor al wie voor hen zorg droegen in wzc Sint-Jozef, Sint-Pauwels

 

Voor hun televisie zaten ze

hun drukke dagen te beleven

in de uren van veel anderen.

Ze ademden hun eigen adem.

 

Hun longen waren op.

 

Ze keken altijd om.

Ze niesden voor zich uit.

Ze morsten koffie, dachten dat

ze koffie dronken.

 

Ze zijn in heel mijn kop.

 

Frank Pollet

Rouwbloemen – Carl Norac (vert. Katelijne De Vuyst)

 

Rouwbloemen

 

Er zijn woorden voor alles, zeggen ze,

woorden bij het leven, bij de dood.

Elke taal een tuin waaruit we ze zo te zien

naar hartenlust plukken, en vasthouden

met een laatste restje inkt of rakelingse lippen.

Alleen missen we die woorden soms,

nee, lang niet zo hard als jou,

maar vanochtend missen we ze

net zoveel als de gezichten eromheen.

Toch hielden we van de zachte stilte –

ze nam de gedaante aan van een vogel

die opvloog en ons openstelde

voor elkaar, gewoon als we hem zagen.

We hoefden het niet te zeggen maar

we hielden ervan in je voetspoor te lopen

en de wegen baanden zich in hun eentje,

verstrengelden zich zoals de jaren.

Sinds kort wordt een andere stilte ons opgelegd,

we mogen je niet zien, niet aanraken,

en niets in ons kan de eerste lettergreep

spellen van een vaarwel.

En toch, op dit ogenblik,

nu we nog in je voetspoor lopen

en onze woorden ontbreken

of in bloemen veranderen,

zijn we bij je, waar we ook zijn.

in welk braakland,

in welke leegte jij je ook mag bevinden,

niets is vandaag aanweziger

dan onze liefde.

 

Carl Norac

Vertaling: Katelijne De Vuyst


Carl Norac: « Flores de funeral »

 

Há palavras para tudo, dizem,

palavras para a vida, para a morte.

Cada língua seria assim aquele jardim onde nos parece

fácil colhê-las, deixando-as então brotar

da ponta da caneta ou aflorar aos lábios.

Só que, por vezes, faltam-nos as palavras,

infinitamente menos que tu,

mas faltam-nos, esta manhã,

tanto como as caras em redor.

E, no entanto, gostávamos da doçura do silêncio

quando, qual pássaro

num bater de asas, nos abria

um para o outro num mero olhar.

Gostávamos, sem que fosse preciso dizê-lo,

de pôr os nossos passos nos teus

e os caminhos atavam-se por si,

entrelaçavam-se como fazem os anos.

Outro silêncio nos foi agora imposto,

sem poder ver-te nem tocar-te,

quando nada em nós sequer soletrava

a primeira sílaba de um adeus.

No entanto, ainda agora,

com os passos mais uma vez postos nos teus,

as palavras que nos faltam

ou se fazem flores,

estejamos onde estivermos, estamos presentes.

Que importa a clareira,

o vazio em redor,

nada hoje é menos esparso

que o nosso amor.

 

Cenaze çiçekleri

Her şeyi anlatan bir söz vardır diyorlar

hayat sözleri, ölüm sözleri.

Her dil bize onları kolayca seçebileceğimiz

bir bahçe gibi görünür, söz tutmak için

mürekkep ucundan, dudak kenarından.

Fakat bazen bu sözler eksik kalır,

senden sonsuzca daha az,

hele bu sabah, etraftaki yüzleri özler gibi

eksik kaldı.

Oysa sessizliğin yumuşaklığını severdik

o kuşu çizdiği zaman

uçtuğu an bizi birbirimize

tek bir bakışta açtığı an.

Söylemesek te severdik

birbirimizin ayak izlerine basarak

yollar kendi kendine bağlanırdı,

yıllar gibi üstünden geçerdi.

Son zamanlarda bize başka bir sessizlik yüklendi,

seni göremeden, sana dokunamadan,

içimizde daha hiçbir şey

elvedanın ilk hecelini seslendiremezken.

Ancak bu saatte,

adımlarımız adımlarında yeniden,

çiçeklenen veya eksik

sözlerimizle,

nereden gelirsek gelelim buradayız.

Ova ne alemde olursa olsun,

etrafı boşluk,

bugün her şeyden çok nadir olan

aşkımızdır.

 

Carl Norac

Vertaling:  Canan Marasligil